”Nowadays everyone regards it as an era of political trials, persecution, forbidden books and judicial murder. But we who remmeber must bear witness: that was not only a time of horror but also a time of lyricism! The poet reigned along with the hangman.
…
Was it a time of bad poetry? Not quite! Novelists, who wrote about that time with the blind eyes of conformism, created mendacious, stillborn works, But lyrical poets, who exalted the time in an equally blind manner, often left behind beautiful verse. Because, I repeat, in the magical territory of verse, all assertions become true as long as they are backed by the power of experienced emotion. And the poets experienced their emotions with such fervor that from their souls a vapor mounted and a rainbow extended in the sky, a miraculous rainbow above the prisons…”
(Life is elsewhere- Kundera).
Thế nên đừng ngạc nhiên khi nhiều bài thơ của Tố Hữu hay Chế Lan Viên viết trong cái thời này lại là những bài thơ đẹp và hay (ít nhất trong một số câu hay một số đoạn). Nhưng đó vẫn là những bài thơ mà trong ‘Life is elsewhere’, một nhân vật gọi tên là “beautiful shit”. Và để đến cuối đời, Chế Lan Viên mới phải chua xót và hổ thẹn khi viết “Người ấy nhắc những câu thơ tôi làm người ấy xung phong. Mà tôi xấu hổ”.
Tiếp tục về thi ca và các nhà thơ, nhà văn. Đọc loạt bài trên talawas về nhân văn giai phẩm, nhất là các bài của Đỗ Nhuận, Nguyễn Công Hoan, Đào Vũ đả kích Trần Dần, Phan Khôi và nhóm Nhân văn giai phẩm mà lấy làm xấu hổ cho cái tư cách của khá nhiều người trong giới văn nghệ sĩ Việt Nam. Nhất là các bài đả kích Phan Khôi của Nguyễn Công Hoan và Đào Vũ, thật không còn gì có thể nói. Hình như Nguyễn Công Hoan sau này cũng lại bị chính con trai mình là tướng công an Nguyễn Tài tố cáo. Ôi, thời của những tố cáo và vu vạ. Nhưng cụ Phan Khôi cũng không hổ danh là nhân sĩ hiếm hoi còn sót lại của thời dân chủ cộng hòa, đọc một số bài của cụ thấy ngòi bút sắc sảo lắm mà tư tưởng cũng thực sự là mới mẻ và vượt xa so với đa số người cùng thời.
Post lại bài thơ của Chế Lan Viên có trích hai câu ở đoạn trên:
Ai? Tôi!
Chế Lan Viên
Mậu Thân 2.000 người xuống đồng bằng
Chỉ một đêm, còn sống có 30
Ai chịu trách nhiệm về cái chết 2.000 người đó ?
Tôi !
Tôi - người viết những câu thơ cổ võ
Ca tụng người không tiếc mạng mình
trong mọi cuộc xung phong.
Một trong ba mươi người kia ở mặt trận
về sau mười năm
Ngồi bán quán bên đường nuôi đàn con nhỏ
Quán treo huân chương đầy, mọi cỡ,
Chả huân chương nào nuôi được người lính cũ !
Ai chịu trách nhiệm vậy ?
Lại chính là tôi !
Người lính cần một câu thơ
giải đáp về đời,
Tôi ú ớ.
Người ấy nhắc những câu thơ tôi làm người ấy xung phong
Mà tôi xấu hổ.
Tôi chưa có câu thơ nào hôm nay
Giúp người ấy nuôi đàn con nhỏ
Giữa buồn tủi chua cay vẫn có thể cười
(Rút trong sổ tay thơ tập 5 của tác giả)
No comments:
Post a Comment