Entry for October 20, 2008

Báo chí đang hình thành hai trận tuyến trên blog quanh Hải/Chiến, ai đáng phục/đáng trách hơn ai. Đáng chú ý là phóng viên cả hai tờ Tuổi Trẻ và Thanh Niên đều im lặng, vì là người nhà. Chính xác thì có Nguyễn Thế Thịnh của Thanh Niên lên tiếng có ý chê trách anh Hải. Cùng với đó là một bài viết rất có ảnh hưởng của Nguyễn Quang Vinh (Lao Động), em trai Nguyễn Quang Lập. Đối lại là hai bài của Bố Cu Hưng (Pháp luật TPHCM) có take side khá rõ rệt, và bài Osin (SGTT) khen ngợi cả Hải và Chiến, nhưng vẫn có hàm ý (mà rất nhiều người hiểu rằng (còn hiểu đúng hay hiểu nhầm lại là chuyện khác)) là Hải đáng khen hơn Chiến vì Hải biết nhận lỗi còn Chiến thì không. Và chúng ta cần rút kinh nghiệm tập thể.

Mới nhất thêm bài của Thiềm Thừ, báo Tiền Phong, cho rằng anh Hải dũng cảm, còn anh Chiến...thì "Thật buồn khi nghe nhà báo Nguyễn Việt Chiến nói những lời này. Nó cho thấy, Trung tá Vinh – cũng như nhiều sĩ quan công an khác - rất thân thiết với anh Chiến, với báo Thanh Niên, đến mức gọi là tới, vừa uống rượu vừa nói chuyện về vụ án. Nhưng… “Ta thà chết chứ nhất định không chịu hy sinh, quyết không khai Năm (địch chỉ tìm ba) đồng chí chính uỷ nằm trong đống rơm".


Vậy là phóng viên các báo lớn đều vào cuộc cả: SGTT, Pháp luật TPHCM, Lao động, Tiền phong. Còn báo nào nữa?

Trận chiến có vẻ căng thẳng nhưng nếu tạm coi là có hai phe thì trong dư luận nhà báo-blogger xem ra bên bênh nhà báo Hải có vẻ mạnh hơn bên bênh nhà báo Chiến. Lý do tại sao không hoàn toàn biết được. Nhưng tất nhiên nếu tôi là nhà báo viết blog có tên tuổi rõ ràng thì chắc hẳn tôi cũng sẽ ngần ngại khi viết bài ca ngợi nhà báo Chiến chẳng hạn, bên cạnh những rủi ro dễ thấy (ví dụ, anh Chiến thực ra không trong sáng đến thế) còn có rủi ro khác- quan trọng hơn- là bị quy vào là "phản kháng tòa án", rồi từ "phản kháng tòa án" tới "chống đối chế độ" là một bước không xa. Thà đấm ngực nhận lỗi chung cho cả làng là an toàn nhất, chúng tôi sẽ rút kinh nghiệm tập thể từ nay sẽ viết bài trung thực, đầy đủ nguồn tin, có sự thẩm tra rõ ràng v.v. và v.v. Nhân dân cũng sẽ hài lòng hơn vì thấy báo chí từ xưa tới nay ăn tục nói phét hơi nhiều, chỉ quen làm nhân dân sợ hết hồn nếu chẳng may có ngày bị lên báo (mà không phải mất tiền), hóa ra cũng có ngày biết sợ nhân dân, biết nhận lỗi trước nhân dân... (nhưng chính xác hơn thì phải gọi là biết lỗi với đày tớ của nhân dân). Từ xưa, có mấy khi nhân dân được xin lỗi đâu. Hình như lần gần nhất là cách đây 50 năm, thời Cải cách ruộng đất. Không sao, ngày xưa Cụ Hồ còn phải khóc nhận lỗi với nhân dân cơ mà.

Đùa chứ, tớ không muốn nói ra, nhưng cái chuyện bảo vệ bí mật nguồn tin như là đạo đức của phóng viên nội chính Việt Nam thì tớ thấy quả là hài hước. Thậm chí cái huyền thoại đang được lan truyền rằng anh Hải giữ khí tiết, nhận hết tội về mình để không ảnh hưởng tới "nguồn tin", tớ nghĩ cũng là một huyền thoại để làm êm tai người nghe, vì nó lãng mạn quá, nghe cứ tưởng anh Hải là phóng viên NY Times thà ngồi tù chứ không khai nguồn tin trong Văn phòng Phó Tổng thống Mỹ. Còn chuyện bia rượu với công an thì tớ tưởng phóng viên nội chính nào cũng thế chứ không chỉ anh Chiến? Anh Hải chẳng lấy tin từ anh Như Phong, cũng trung tá hay thượng tá gì đó ở báo CAND còn gì.

Nói chung, câu chuyện vụ án báo chí này đã bắt đầu qua giai đoạn đáng buồn, và chuyển sang giai đoạn "buồn cười" rồi. Để xem cánh báo chí tiếp tục chiến nhau ra sao.

PS: + Tôi viết tắt tên, không gọi theo đại từ nhân xưng, hy vọng không bị hiểu nhầm là thiếu tôn trọng người liên quan khi viết như vậy.

+ Tôi không hoàn toàn chắc về nhân thân các nhà báo liên quan, nếu có chi tiết nào không chính xác xin cho biết.

+ Bên tathy ngày trước có mục Đổ lỗi và Rửa tội. Tên mục này chính ra rất hợp với câu chuyện báo chí hiên nay.

+ Btw, nên gạt bỏ các huyền thoại. Tớ không nghĩ anh Chiến hay anh Hải ai là anh hùng ở đây cả. Nhưng tớ nghĩ anh Chiến dũng cảm và có nguyên tắc hơn trong cách xử thế so với anh Hải. Như vậy thôi.

+ Đừng thần thánh hóa con người và sức chịu đựng của con người. Như tôi đã nói, ứng cử viên Tổng thống Mỹ McCain trong nhà giam Bắc Việt từng nói với báo giới rằng ông được đối xử tốt trong tù trong khi sau này, ông ta lại cho biết ông ta từng bị tra tấn. McCain cũng khai nhiều hơn những gì được quân đội Mỹ cho phép, thậm chí còn nói với báo chí rằng nước Mỹ đang bị cô lập theo yêu cầu của những người giam ông ta...Thế nhưng về Mỹ, ông ta vẫn thành anh hùng. Hai điều cơ bản nhất mà ông ta không thỏa hiệp trong tù là:

(1). Không chịu được thả ra tù sớm như là một quân bài của Việt Nam vì như thế là vi phạm quy định của quân đội Mỹ và

(2). Không thừa nhận hay xin lỗi vì "tội lỗi" của mình hay cho rằng những việc làm của quân đội Mỹ trong chiến tranh là "tội ác chiến tranh".

Chỉ không thỏa hiệp hai điều đó, ông ta trở thành anh hùng của người Mỹ, và những sự thỏa hiệp nhất định trong tù của ông ta như khai báo nhiều hơn quy định của quân đội, nói tốt về chế độ nhà tù ở Hanoi Hilton trong khi thực ra bị tra tấn... được coi là thỏa hiệp có thể chấp nhận được. Và cho dù kỳ bầu cử Mỹ có chuyện hai bên móc máy quá khứ nhau đến mấy, đảng Dân Chủ cũng không dám lôi những chuyện "thỏa hiệp" của McCain trong tù ra để nói xấu ông, vì như thế sẽ dễ gây ra phản cảm.